SKAD 3383
GLOBALISASI
DAN PEMBANGUNAN NEGARA
 |
TAJUK TUGASAN
GLOBALISASI
DISEDIAKAN OLEH
ABDULLAH SANI BIN MOHD ZIN
NO. MATRIKS A 126639
PENSYARAH @ PENYELARAS
KURSUS
PROFESOR MADYA DR. HAMZAH BIN JUSOH
PROFESOR MADYA DR. JALALUDDIN BIN ABDUL MALEK
DR. AZMI AZIZ
1.1 PENGENALAN
Secara umum, globalisasi
bermaksud keadaan dunia secara am atau keseluruhannya. Globalisasi juga membawa maksud perpindahan isme, nilai, dan fahaman dari satu pusat
ke daerah-daerah yang lain. Perpindahan
nilai boleh berlaku melalui penjajahan, penaklukan daerah, pendidikan, dan
peranan media. Bertherton (1966)
menggariskan empat aspek asas dalam proses globalisasi iaitu perkembangan
teknologi komunikasi maklumat (ICT), internet, perubahan ekonomi sejagat,
globalisasi politik, dan pensejagatan idea. Manakala
globalisasi dari sudut politik pula adalah semakin mengecil dan berkurangnya
peranan nation-state atau negara
bangsa untuk menguruskan soal berkaitan tuntutan dan pemeliharaan hak-hak sivil
rakyat, sebaliknya prospek pengendalian diambil alih oleh organisasi
supranasional sama ada pada peringkat serantau atau sejagat (Frankel 1970).
Pada
masa kini, globalisasi telah menjadi satu buzz-word
yang digunakan oleh pelbagai pihak tetapi ia seringkali disalahtafsirkan. Proses globalisasi pula
adalah satu fenomena atau keadaan di mana dunia dan hubungan antara negara dan
penghuninya menjadi semakin cepat dengan adanya bantuan teknologi komunikasi maklumat
(ICT) dan perkembangan ekonomi kapitalisme. Contohnya, pelaburan langsung MNC
dan perkongsian nilai kehidupan sejagat. Sebagai satu proses
transformasi dunia, globalisasi dikatakan bermula kira-kira dua dekad yang lalu
dengan terbentuknya satu ekonomi global yang berbeza daripada ekonomi dunia. Jika dirujuk dari sudut analisis, globalisasi
merupakan suatu fenomena yang multi dimensi, yang meliputi ekonomi, politik,
budaya, dan ideologi dan bukannya hanya merangkumi dimensi ekonomi,
perdagangan, dan teknologi komunikasi maklumat (ICT) semata-mata. Oleh itu, proses globalisasi melibatkan
segenap aspek kehidupan masyarakat dan kesejagatan negara bangsa. Ia juga boleh dikatakan sebagai satu fenomena
sedunia yang muncul hasil daripada cantuman pelbagai proses transnasional dan
struktur domestik yang membolehkan ekonomi, politik, budaya, dan ideologi
sesuatu negara menerobos atau menembusi sempadan negara lain (Noraini ; Summit
2000:29). Ini bolehlah dikaitkan dengan
konsep pengurangan kedaulatan negara, keterobosan sempadan, kecanggihan
teknologi komunikasi maklumat (ICT), pengecilan dunia, dan pengembangan
transaksi perdagangan yang berasaskan kepada pemikiran perdagangan bebas
(Mahfuzah, Rashila, Zaini 1999:6). Dalam
hal ini, globalisasi melibatkan pemampatan masa dan ruang dari hubungan sosial
dan kemunculan kesedaran global mengenai pemampatan tersebut (Noraini &
Sumit 2000:29).
2.1 GLOBALISASI DAN
PENGARUHNYA TERHADAP PILIHAN RAYA
2.1.1 Isu Reformasi Indonesia
Reformasi
yang berlaku di Indonesia adalah untuk menggulingkan Presiden Indonesia ketika
itu iaitu Suharto pada tahun 1998. Gerakan
menggulingkan Presiden Suharto adalah hasil gerakan reformasi Indonesia yang
diketuai oleh Dr. Amein Rais. Sebelum
mempelopori gerakan reformasi Indonesia,
Amein Rais merupakan sahabat rapat Suharto dan pernah mendapat imbuhan
daripada Suharto dalam beberapa projek.
Antara projek tersebut ialah projek perlombongan emas di Busong. Amein Rais telah menggunakan isu kronisme, nepotisme,
dan kolusi sebagai agenda untuk melaksanakan gerakan reformasi. Beliau telah mengkoordinasikan protes-protes
dalam kalangan mahasiswa serta mengancam akan menghimpunkan seramai satu juta
demonstrator di Jakarta pada 20 Mei 1998.[1] Gerakan demonstrasi ini bertujuan untuk
menyeru pengunduran Suharto daripada tampuk kerajaan. Isu yang digunakan telah menyemarakkan
kebangkitan rakyat dalam satu demonstrasi besar-besaran sehingga menyebabkan
Angkatan Bersenjata Rakyat Indonesia (ABRI) terpaksa diturunkan sehingga
menyebabkan kematian beberapa orang demonstrator.[2]
Selain daripada isu kronisme,
nepotisme, dan korupsi, faktor kejatuhan Suharto dalam reformasi tersebut juga
berpunca daripada krisis matawang Asia pada tahun 1997. Namun, krisis ini turut bersangkutan dengan
budaya yang diamalkan oleh Suharto. Dalam
krisis ini, terdapat persamaan antara Indonesia, Thailand, dan Korea Selatan
akibat kemerosotan nilai matawang dan peningkatan hutang yang tinggi.[3] Negara-negara ini termasuk Indonesia tidak
mampu untuk membayar hutang tersebut tanpa menerima bantuan. Keadaan ini amat dirasai oleh Thailand dan
Indonesia kerana didesak oleh sistem kewangan dunia yang menyebabkan matawang
asing bergerak masuk dan keluar dengan mudah daripada negara-negara ini. Oleh itu, Suharto telah mengambil langkah
untuk meminta bantuan pinjaman daripada International Monetary Fund (IMF)[4],
menutup beberapa bank, serta menunda atau membatalkan beberapa projek
besar. Implementasi program IMF turut
terlibat dalam konflik kepentingan dalam keluarga Suharto dan kroni-kroninya. Tindakan Suharto dianggap berat sebelah
kerana melindungi kepentingan perniagaan keluarganya. Pada tanggal 15 Januari 1998, Suharto telah
menandatangani rancangan susulan IMF[5].
Peranan globalisasi dalam gerakan
reformasi Indonesia ini didorong oleh faktor teknologi komunikasi maklumat
(ICT) yang semakin meningkat pada masa
tersebut. Para demonstrator ketika
gerakan ini berlangsung tidak mengunakan senjata, namun menggunakan internet
sebagai saluran utama[6]. Dengan kawalan pemerintah yang sangat minima
terhadap kawalan media seperti radio, televisyen, dan
internet. Pelbagai maklumat tentang
demonstrasi yang bakal diadakan serta kes-kes penyelewengan Suharto disebarkan
menerusi emel dan laman web. Menurut W.
Scott Thompson (1998) , reformasi yang berlaku di Indonesia ini merupakan revolusi
pertama yang menggunakan medium internet sebagai agen penyebaran. Selain tersebar di dalam negara,
maklumat-maklumat ini turut tersebar dengan luas dan cepat ke negara-negara
luar khususnya negara-negara jiran.
Bahang reformasi ini turut sampai ke Malaysia sehingga membawa pengaruh
terhadap kesedaran politik serta mempengaruhi keputusan pilihan raya pada tahun
1999.
2.1.2 Krisis Kewangan Dunia 1997
Pada
tahun 1997, krisis kewangan dunia telah berlaku serta menyebabkan kemelesetan
ekonomi di seluruh dunia terutamanya negara-negara Asia. Malaysia tidak terkecuali menerima kesan
daripada krisis ini. Matawang Ringgit
Malaysia (RM) telah diserang oleh kegiatan spekulasi oleh penyanggak matawang
George Soros pada Julai 1997 yang telah mengakibatkan nilai ringgit susut
begitu cepat berbanding nilai dolar Amerika (USD). Nilai urus niaga Ringgit Malaysia mengikut
dolar Amerika adalah sebanyak RM 2.50 bagi setiap satu dolar. Namun, selepas Julai 1997, Malaysia dikatakan
akan menerima kesan jangkitan atau contagion
akibat krisis ini jika nilai baht Thailand mengalami penurunan.[7] Oleh itu, bagi membolehkan Ringgit Malaysia
terus bersaing, kadar mata wang harus diturunkan. Ura-ura ini telah menyebabkan pedagang matawang
masuk lebih awal daripada jangkaan sebenar penyusutan nilai Ringgit
Malaysia. Pedagang mata wang ini telah
melakukan jualan singkat terhadap ringgit yang secara rasmi belum lagi
ditambatkan kepada dolar. Kesannya, urusniaga
yang giat dijalankan telah mengakibatkan penurunan nilai di luar jangkaan. Spekulasi awal yang mengatakan nilai matawang
Malaysia (RM) akan jatuh disebabkan oleh jangkitan kejatuhan mata wang negara
jiran adalah kurang tepat kerana hanya terdapat sedikit penurunan disebabkan oleh
faktor ini. Oleh yang demikian,
kejatuhan menjunam kadar tukaran ringgit berbanding dolar Amerika dan mata wang
lain adalah disebabkan oleh kegiatan jualan singkat oleh pedagang-pedagang mata
wang. Justeru, pedagang mata wang
menurunkan nilai mata wang bukan kerana mereka takut akan kerugian penyusutan
nilai mata wang, namun mereka tamak untuk mendapatkan keuntungan dengan
mengadakan jualan singkat mata wang.
Kesan daripada kemerosotan nilai
ringgit berbanding dolar Amerika ini menyebabkan Bank Negara pada mulanya ingin
campur tangan untuk menyokong ringgit.
Namun usaha tersebut dihentikan dengan segera apabila mereka sedar
bahawa mereka akan berhadapan dengan kuasa yang mempunyai sumber yang lebih
besar.[8] Antara faktor yang menyebabkan pengunduran Bank
Negara adalah mempertahankan wang ringgit yang boleh menyebabkan rizab tukaran
asing semakin terhakis sehingga menjejaskan lagi nilai ringgit. Selain itu, kejatuhan bebas yang akan
menyusul selepas itu akan menyebabkan malapetaka ekonomi dan kewangan terhadap
negara (Mahathir Mohamad 1997). Malaysia
mengutuk tindakan pedagang matawang tersebut yang juga dianggap sebagai
penyangak matawang atas tindakan tersebut yang meruntuhkan masa depan ekonomi
Asia. Oleh itu, banyak negara yang
memilih untuk meminta pinjaman daripada IMF untuk menyelesaikan masalah
ini. Namun, Malaysia telah menolak
pinjaman dan cadangan pembaharuan untuk pemulihan ekonomi yang telah
dicadangkan oleh IMF.
“Kita
tidak sanggup menyerahkan pengurusan ekonomi kepada IMF. Kita percaya, IMF tidak akan memahami keadaan tempatan. Masalah yang melanda berbagai negara juga berbeza dan tidak boleh diatasi dengan
penawar yang sama.”
(Mahathir
Mohamad 1998)
Kerajaan semakin terdesak apabila
mata wang terus terdedah kepada serangan spekulatif dan nilainya yang semakin
merosot. Walaupun jualan singkat tidak
dibenarkan oleh Bursa Saham Kuala Lumpur (BSKL), harga-harga saham di Malaysia
terus menjunam sehingga menyebabkan panggilan margin oleh bank dan peningkatan
pinjaman tidak berbayar. Media asing
pada ketika itu telah melaporkan kejatuhan pantas nilai ringgit dan kejatuhan
mendadak Indeks Komposit BSKL. Laporan
yang berleluasa oleh media menggambarkan Malaysia seperti terpaksa meminta
bantuan IMF. Namun, kerajaan tetap
berkeras untuk tidak menerima bantuan IMF yang dianggap akan mendatangkan beban
terhadap negara pada masa akan datang berikutan kadar bunga yang dikenakan
adalah tinggi. Oleh itu, kerajaan hanya
membuat permintaan kepada Camdessus dari IMF untuk mengadakan mesyuarat
menteri-menteri kewangan daripada negara-negara maju dan membangun bagi
membincang kaedah menstabilkan mata wang dan membendung kegiatan pedagang mata
wang. Kemudian, Camdessus memberikan
jawapan kepada Menteri Kewangan Malaysia bahawa mesyuarat tersebut akan
diadakan pada April 1998, namun mesyuarat tersebut tidak diadakan seperti mana persetujuan yang
telah dibuat (Mahathir Mohamad 1998).
2.1.3 Krisis Mahathir-Anwar
Krisis
ekonomi yang berlaku pada tahun 1997 telah membawa kepada krisis antara Perdana
Menteri pada ketika iaitu Tun Dr. Mahathir Mohamad dan Timbalan Perdana Menteri
yang juga Menteri Kewangan pada ketika itu iaitu Dato’ Seri Anwar Ibrahim. Semasa krisis kewangan berterusan di
Malaysia, Mahathir telah menyalahkan Anwar kerana telah melaksanakan dasar yang
membuatkan keadaan yang buruk menjadi semakin teruk. Anwar dengan bantuan bantuan Bank Pusat telah
melaksanakan beberapa langkah yang mencerminkan kehendak IMF mulai Oktober
1997. Bank Negara telah mengumumkan
kekangan kredit yang menyebabkan masalah kredit sehingga kadar faedah berulang
kali dinaikkan daripada tahap satu angka kepada dua belas peratus setahun. Keadaan ini telah menyebabkan syarikat dengan
projek berdaya maju dan permintaan eksport yang sudah disahkan sukar
mendapatkan pembiayaan bagi tujuan operaasi daripada bank.[9] Bank Pusat juga telah memendekkan tempoh
mungkir atau default untuk
klasifikasi pinjaman tidak berbayar daripada enam bulan kepada tiga bulan.
Bank Pusat juga turut mengehadkan
perbelanjaan pengguna dengan mengenakan margin
maksimum sebanyak 70 peratus bagi
pembiayaan kenderaan penumpang. Tempoh maksimum pembayaran balik untuk pinjaman
jual beli kenderaan pula dihadkan kepada lima tahun. Apa yang lebih membuatkan Mahathir tidak
berpuas hati adalah menghadkan kegiatan pembinaan yang dianggap sangat penting
bagi pertumbuhan KDNK negara. Tindakan menghadkan ini tidak membenarkan bank
untuk memberi pinjaman kepada sebarang projek hartanah selagi pembinaan belum
dimulakan. Sekiranya projek telah
dimulakan, bank diminta oleh Bank Pusat untuk mengkaji semula daya maju projek serta
mengurangkan jumlah pembiayaan.
Selain itu, pengekalan nisbah rizab
berkanun atau SRR bagi membendung kecairan telah menyebabkan kerugian banyak
bank yang boleh mendatangkan banyak keuntungan.
SRR yang bernilai RM 52 bilion telah disimpan di dalam Bank Pusat tanpa
memperoleh apa-apa pedapatan dan akan dikenakan kadar 12 peratus sekiranya
dipinjamkan kepada bank. Oleh itu,
Mahathir telah meminta Bank Pusat untuk melonggarkan keadaan kecairan dengan
meminta kelonggaran SRR daripada 13.5 peratus kepada 10 peratus. Permintaan ini telah dipatuhi oleh Bank
Pusat, namun didakwa oleh Mahathir bahawa pengurangan tersebut disabotaj dengan
menarik keluar jumlah yang sama daripada pasaran antara bank agar tidak ada
kecairan tambahan dalam sistem menurut asas bersih[10]. Mahathir (2000) berpendapat pengurangan SRR
yang bertujuan memberi kesan positif terhadap kecairan bank telah
dimanipulasikan oleh Bank Pusat bagi memburukkan lagi keadaan kesempitan kredit
dalam negara. Percanggahan pendapat
antara Mahathir jelas dilihat daripada situasi ini. Mahathir telah menyatakan bahawa langkah yang
diambil oleh Anwar menyebabkan kementeriannya dan Bank Pusat mengalami
penguncupan dan kerajaan tidak mungkin memperoleh pendapatan yang mencukupi
untuk pentadbiran negara. Namun, Anwar
menyangkal pandangan Mahathir dan pasti bahawa langkah yang diambilnya akan
menyelamatkan ekonomi negara.
Menjelang April 1998, krisis ekonomi
yang semakin meruncing telah memburukkan keadaan apabila nilai ringgit telah
jatuh menjunam kepada jajaran RM 4.80 berbanding satu dolar Amerika. Oleh itu, Anwar terpaksa mengurangkan
perbelanjaan kerajaan sebanyak 21 peratus yang telah menyebabkan banyak
syarikat-syarikat telah diisytiharkan muflis.
Mahathir mengatakan Anwar telah mengimplementasikan misi dasar kewangan IMF
walaupun tidak menerima pinjaman IMF.
Misi ini jelas dilihat melalui campuran dasar fisikal yang ketat,
kenaikan kadar faedah untuk mempertahankan kadar tukaran, cubaan memperkukuhkan
sistem perbankan melalui piawaian yang ketat, serta memotong perbelanjaan awam
bagi memperbaiki imbangan akaun semasa. Kerajaan
yang semakin tertekan dengan situasi ini bertindak menghentikan semua kenaikan
gaji, membataskan lawatan ke luar negara untuk menteri dan kaki tangan kerajaan
serta mengurangkan elaun[11]. Langkah lain adalah dengan mengurangkan tahap
kepenggunaan gula, pengimportan makanan, dan taraf barangan keperluan
lain. Malangnya, langkah-langkah ini
tidak berkesan kerana hanya mengurangkan tahap kepenggunaan dan taraf hidup
rakyat selain menyebabkan pengimport, peniaga, dan peruncit mengalami
kerugian. Kerajaan juga menerima hasil
pendapatan yang berkurangan.
Kemerosotan ekonomi dan kejatuhan nilai
mata wang pula dilihat oleh Anwar sebagai satu peluang untuk menjadikan
Mahathir sebagai bebiri hitam atas
kemelut yang melanda[12]. Anwar telah menggunakan isu kronisme dan
nepotisme dalam usaha menjatuhkan Mahathir.
Isu yang digunakan ini tidak mempunyai banyak perbezaan dengan isu yang
dikemukakan oleh Amein Rais dalam gerakan reformasi menjatuhkan Suharto di
Indonesia. Isu-isu ini telah
dibangkitkan oleh Anwar sebelum Perhimpunan Agung UMNO 1998 bagi tujuan
memburukkan imej pentadbiran kerajaan yang diketuai oleh Mahathir[13]. Usaha Anwar telah disokong oleh Ketua
Pergerakan Pemuda UMNO iaitu Dato’ Sri
Dr. Ahmad Zahid Bin Hamidi. Usaha
ini dimantapkan lagi dengan usaha Anwar yang menggunakan justifikasi ini
sebagai laluan untuk menarik perhatian perwakilan bagi memperlihatkan kepada
mereka akan keperluan peralihan kepimpinan negara yang dianggap usang dan
mencemarkan imej parti (Sobri Sudin 2006: 71).
Usaha Anwar untuk menjatuhkan
Mahathir dengan menggunakan isu kronisme dan nepotisme telah meletakkan
Mahathir sebagai orang yang dipertanggungjawabkan atas dasar kepimpinan negara,
kerajaan, dan parti pimpinannya. Oleh
itu, bagi meneruskan usaha ini, Anwar merancang untuk mengadakan undi tidak
percaya sebagai asas untuk Mahathir mengundurkan diri sebagai teraju pimpinan
parti sekali gus memberi laluan secara mudah kepada Anwar ( Mohd Hafidz Hussein
2006). Hal ini telah pun dibuktikan
melalui perencanaan rapi dan usaha tersusun Anwar semasa mengalahkan Allahyarham
Tun (Dr.) Ghafar Baba untuk jawatan Timbalan Presiden UMNO dalam Perhimpunan
Agung UMNO pada tahun 1993 menerusi penggunaan mekanisme media dan politik wang[14]. Namun, usaha Anwar yang disadur daripada
gerakan reformasi Indonesia itu berjaya dipatahkan oleh Mahathir melalui
pengedaran buku “50 Dalil Kenapa Anwar
Tidak Boleh Jadi PM”[15]. Mahathir juga telah mengeluarkan
senarai penuh nama individu-individu atau syarikat-syarikat organisasi yang
mendapat nikmat dan pengagihan program pembangunan ekonomi kerajaan. Senarai yang telah dikeluarkan itu telah
menunjukkan kelompok yang didokong oleh Anwar termasuk Dato’ Sri Dr. Ahmad Zahid
Bin Hamidi sendiri adalah individu yang banyak menerima saham pengagihan
kekayaan negara.
2.1.4 Isu Pertuduhan dan Perbicaraan Anwar Ibrahim
Krisis
Mahathir dan Anwar yang pada mulanya disebabkan oleh krisis kewangan berterusan
sehingga Anwar dipecat daripada semua jawatan kerajaan pada tanggal 2 September
1998. Anwar telah ditangkap pada malam
20 September 1998 atas tuduhan jenayah Akta Keselamatan Dalam Negeri (ISA)
kerana mengadakan perhimpunan haram pada sebelah petangnya di Masjid Negara
Kuala Lumpur[16]. Kemudian, kes beliau disebut di Mahkamah
Tinggi Kuala Lumpur bagi pertuduhan empat kes rasuah melibatkan salah guna
kuasa diikuti pertuduhan kes liwat.
“That
you on one night between January and March 1993 at about 7.45, at unit No 10-7- 2, Trivolli Villa, Jalan Medang Tanduk,
Bangsar had with intention sodomised Azizan Abu
Bakar thereby committing offence under Section 377B of the Penal Code which carries a maximum 20 years jail and
whipping upon conviction.”
(The Star, 3 Julai 1999)
Kes
ini telah menimbulkan banyak keraguan dan persoalan dikalangan
penyokong-penyokong Anwar yang tidak puas hati berhubung kredibiliti saksi,
bukti yang diadakan, lokasi kejadian liwat, prosiding serta layanan buruk
terhadap Anwar.
Selain kes salah laku seks dan
rasuah, kes terbaru yang muncul adalah dakwaan bekas Setiausaha Politik Anwar
sendiri iaitu Mohd Ezam Mohd Nor yang menyatakan bahawa Anwar menyimpan
pelbagai dokumen penting kerajaan di luar negara. Tindak balas daripada kenyataan ini adalah
daripada Presiden PAS Dato’ Haji Fadzil Mohd Noor yang telah meminta pihak
berkuasa polis untuk menyiasat kes tersebut kerana bimbang akan mengancam
keselamatan negara sekiranya benar.
Selain itu, beliau turut menggesa agar siasatan berkenaan kandungan
dokumen yang dikatakan banyak mengandungi kegiatan salah laku dan penyelewengan
Menteri Kabinet dijalankan[17]. Berdasarkan situasi ini, pemimpin parti
pembangkang melakukan gesaan tindakan terhadap Anwar adalah disebabkan oleh
kebimbangan berlakunya pengkhianatan terhadap tanah air dan usaha untuk
tindakan yang sah dari aspek perundangan, bukannya semata-mata berniat untuk
menjatuhkan Anwar.
Pertuduhan keatas Anwar terhadap
kes-kes ini banyak mendapat tentangan oleh kalangan masyarakat dan pengikutnya
kerana tindakan double standard yang
dikenakan dalam soal pemecatan, cara layanan, dan tindakan yang keluar daripada
prinsip keadilan dan undang-undang (Sobri Sudin 2006: 63). Pandangan Perdana Menteri berhubung kes yang
dihadapi oleh Anwar adalah sangat jelas. Dikalangan penyokong-penyokong Anwar juga
dilihat seolah-olah tindakan publisiti media massa telah menampakkan menjatuhkan
hukuman terlebih dahulu sebelum mahkamah tinggi memutuskan hukumannya. Sistem keadilan, ketelusan, dan kebebasan
institusi perundangan negara turut dipertikaikan oleh kalangan
penyokong-penyokong Anwar apabila wujud selective
prosecution dan malice prosecution
yang dikenakan kepada Anwar[18]. Selain itu, beberapa hak asasi seperti ikat
jamin, tindakan mencederakan mata Anwar dalam tahanan lokap polis Bukit Aman,
keengganan untuk memberikannya rawatan doktor, dan kenyataan Ketua Polis Negara[19].
“Tindakan
pihak pendakwa yang mengubah pertuduhan kes rasuah Anwar pada saat- saat akhir,
kredibiliti saksi utama seperti Dato’ Mohd Said Awang, Dato’ Amir Junus, SAC Musa
Hassan, Azizan Abu Bakar, dan Umi Hafilda termasuk campur tangan Hakim Augustine
Paul yang bertindak seolah-olah sebagai pendakwa dengan mengenepikann fakta-fakta penting kes, telah dilihat oleh
masyarakat sebagai pencabulan ke
atas prinsip keadilan yang
sewajarnya diberikan oleh sistem perundangan
negara.
(Aliran, Mac 1999)
Menurut perspektif globalisasi, isu
ini memainkan peranan terhadap reaksi, respons, keprihatinan, serta sokongan
masyarakat terhadap Anwar. Minat rakyat
untuk menjadi golongan yang law conscious
juga semakin meningkat menerusi kesanggupan mereka untuk mengikuti proses
perbicaraan Anwar di mahkamah setiap hari dalam bentuk penyertaan yang semakin
ramai[20]. Sokongan dan simpati yang dilahirkan oleh
masyarakat berhubung layanan ke atasnya telah melahirkan Gagasan GERAK yang
dianggotai oleh pelbagai parti pembangkang dan pertubuhan bukan kerajaan
seperti ADIL. Gerakan ini telah menuntut
kerajaan agar menyiasat dan menghukum individu yang terlibat dalam layanan
buruk terhadap Anwar termasuk mencederakan matanya di dalam tahanan[21]. Kesan daripada tuntutan ini adalah kesediaan
kerajaan untuk menubuhkan Suruhanjaya Diraja bagi menyiasat kes berkenaan. Polis Diraja Malaysia (PDRM) pula telah memperkenalkan
imej baru dalam perkhidmatannya bagi memperbaiki kemerosotan imej menerusi
pengenalan konsep Mesra Rakyat. Kemudian,
kerajaan menerusi tindakan proses undang-undang telah mengenakan tindakan ke
atas Tan Sri Rahim Noor melalui perbicaraan pada 2 September 1999 atas
kesalahan mencederakan mata Anwar ketika dalam tahanan dan beliau mengakui
kesalahan tersebut[22].
Isu pemecatan Anwar telah mencabar
emosi, perasaan, dan sikap hampir kalangan penyokong-penyokong Anwar yang
merupakan rakyat Malaysia dan turut diperhatikan oleh negara Amerika Syarikat
yang merupakan polis dunia[23]. Kemarahan ini telah mendorong rakyat
melakukan gelombang kebangkitan melalui bantahan, demonstrasi, dan rapat
umum. Demonstrasi yang dilakukan oleh
kelompok pro-Anwar ini dijalankan secara agresif secara terbuka tanpa
mempedulikan sekatan polis. Hal ini
dibuktikan melalui beberapa siri demonstrasi hingga tercetusnya kekacauan pada
17 dan 24 Oktober di sekitar bandar raya Kuala Lumpur dan Kampung Baru.[24] Selain itu, golongan anak muda dan
peminat-peminat politik berhimpun di rumah Anwar di Bukit Damansara,
kemudiannya merebak kepada perhimpunan-perhimpunan di pusat bandar Kuala
Lumpur, Masjid Jamek Kampung Baru dan beberapa bandar lain (Kamarudin Jaafar
2000: 5). Selain daripada golongan penyokong-penyokong
yang mahukan Anwar dibebaskan, golongan daripada pejabat swasta, pejabat
kerajaan, syarikat dan agensi yang telah diswastakan seperti TNB dan Telekom
Malaysia serta sekolah[25]. Golongan-golongan ini menggunakan satu slogan
yang sama dalam gerakan-gerakan ini iaitu “reformasi”.
“Demonstrasi
oleh golongan pro-Anwar ini kemudiannya disemarakkan lagi dan menjadi lebih hebat pada hari penghakiman kes
Anwar pada 14 April 1999 yang membawa
kepada hukuman enam tahun penjara.
Hukuman ini mencetuskan keadaan huru
hara seketika di Kuala Lumpur selama
beberapa hari akibat penolakan ke atas keputusan
penghakiman yang dianggap zalim dan tidak mencerminkan prinsip kebijaksanaan secara yang wajar.”
(Harakah, 19 April 1999)
Oleh
itu, di sini dapat dilihat dengan jelas betapa besarnya pengaruh reformasi di
Indonesia ketika menjatuhkan Suharto turut digunakan oleh sebahagian besar
rakyat Malaysia yang menuntut pembelaan keatas Anwar Ibrahim.
2.1.5 Peranan Media dan Teknologi Komunikasi Maklumat
(ICT)
Dalam
era globalisasi, Tun Dr. Mahathir Mohamad amat mementingkan perkembangan
teknologi komunikasi maklumat (ICT) dan peranannya dalam negara. Beliau berpendapat bahawa teknologi komunikasi
maklumat (ICT) adalah satu ciri penting bagi kemajuan negara untuk abad akan
datang. Oleh yang demikian, beliau telah
mewujudkan “the informationalised
society” sebagai pemangkin kepada idea penubuhan Multimedia Super Corridor
(MSC) yang dilancarkan pada tahun 1995.
Asas untuk merencanakan penubuhan MSC ini dimantapkan lagi menerusi
kewujudan Majlis Penasihat Antarabangsa (IAP) bagi melancarkan lagi operasi dan
kejayaan projek berkenaan[26]. Kesan daripada penubuhan MSC ialah membawa
kepada pengenalan perkhidmatan internet bagi tujuan langganan kepada rakyat[27].
Media massa, terutamanya akhbar, tidak wujud
berasingan daripada lain-lain institusi masyarakat. Ia merupakan bahagian penting
dalam proses perubahan dan pemeliharaan sesebuah masyarakat (Ryan &
Wentworth 1999:23). Menurut teori liberal, akhbar mempunyai empat fungsi utama,
iaitu menyampaikan maklumat kepada masyarakat umum, memantau kerajaan,
mendorong debat umum, dan menyalurkan pendapat umum. Lain-lain fungsi tambahan adalah memupuk nilai-nilai utama yang
dikongsikan oleh sesuatu masyarakat, membantu masyarakat menyesuaikan diri
kepada perubahan, dan mendedahkan kemungkaran (Curran & Seaton, 2003: 346). Dalam pada itu, istilah media massa pula tidak boleh didefinisikan
dengan sejelas-jelasnya. Sesetengah media memang benar-benar
bersifat media massa. Ini termasuklah radio, aktiviti rakaman,
panggung wayang dan televisyen. Bagaimanapun, media massa lazimnya merujuk kepada
radio, akhbar, televisyen dan media rakaman (Ryan & Wentworth, 1999:11).
Dalam konteks Malaysia, akhbar adalah apa-apa
hasil penerbitan yang mengandungi berita, penerangan, laporan kejadian atau
apa-apa pendapat, pemerhatian atau ulasan, berhubungan dengan apa-apa berita,
penerangan atau kejadian, atau dengan apa-apa perkara lain, yang menarik minat
orang ramai, atau apa-apa majalah, komik atau bentuk majalah berkala lain yang
dicetak dalam apa-apa bahasa untuk dijual atau diedarkan dengan percuma pada tempoh
yang kerap atau tidak kerap, tetapi tidaklah termasuk apa-apa hasil penerbitan
yang diterbitkan oleh atau untuk Kerajaan Persekutuan atau mana-mana Kerajaan
Negeri atau Kerajaan Singapura (Akta Mesin Cetak dan Penerbitan, 1984: Fasal
2).
Dalam era pemerintahan
Mahathir, Malaysia pada dasarnya telah
mengamalkan dasar “langit terbuka” yang membolehkan kemasukan bahan media dalam
bentuk elektronik atau cetakan dari luar bagi tujuan pembacaan dan langganan
dalam kalangan rakyat (Sobri Sudin 2006: 56). Antara saluran komunikasi melalui siaran
televisyen kabel dan satelit seperti ASTRO dan MegaTV merupakan sebahagian
daripada cara masyarakat Malaysia mendapat pendedahan maklumat dari luar
negara. Kesannya, kesedaran rakyat
tentang peri pentingnya keperluan teknologi komunikasi maklumat telah meningkat[28]. Oleh itu, faktor-faktor ini telah menjadikan
masyarakat Malaysia terdedah kepada perkembangan-perkembangan semasa yang
berlaku dari dalam dan luar negara. Melalui
peningkatan teknologi komunikasi maklumat, rakyat mempunyai saluran alternatif
selain akhbar dan media tempatan seperti Media Prima yang dikuasai oleh
kerajaan dan proksinya seperti TV3[29]. Konsep keterbukaan penyebaran maklumat ini
membolehkan rakyat membina hubungan yang luas dengan negara luar termasuk
budaya sejagat, fahaman, ideologi, dan isu-isu politik semasa yang berjaya
mewujudkan budaya politik baru di Malaysia.
Contohnya, isu gerakan reformasi di Indonesia yang turut melimpahi ruang
maya tanah air sehingga mencetuskan demonstrasi besar-besaran bagi menuntut
pembelaan Anwar Ibrahim yang didakwa atas tuduhan rasuah dan liwat.
Selain daripada internet, media juga
memainkan peranan yang penting sebagai mekanisme penyebaran ideologi. Barisan Nasional telah menggunakan
sepenuhnya media massa untuk melancarkan serangan terhadap Barisan Alternatif[30]. Umumnya, Barisan Nasional telah menggunakan
isu kegawatan ekonomi yang berjaya ditangani serta menggambarkan Barisan Alternatif
sebagai kumpulan politik ganas yang akan mencetuskan huru hara dengan
pimpinannya yang tidak sehaluan malah bertentangan sesama sendiri (Kamarudin
Jaafar 2000: 17). Isu lain yang
dibangkitkan adalah isu yang dibangkitkan oleh MCA iaitu amaran kepada pengundi
yang mengundi DAP yang dianggap menyokong pengwujudan negara Islam. PAS juga dituduh tidak tahu mentadbir
kerajaan, manakala pemimpin-pemimpinnya dikatakan hanya makan gaji buta. Tuduhan ini dijawab oleh PAS dengan
menyatakan mereka terpaksa membayar hutang kerajaan negeri kepada kerajaan
pusat yang telah dipinjam semasa UMNO menerajui kerajaan negeri di bawah
pimpinan Dato’ Mohamad Yaacob.
Penceramah-penceramah PAS juga telah mengeluarkan data-data perolehan
kewangan daripada tender balak yang amat besar berbanding dengan hasil
perolehan semasa Kelantan ditadbir oleh UMNO walaupun kerajaan UMNO menender
kawasan balak yang lebih luas (Kamarudin Jaafar 2000).
Globalisasi juga telah menyebabkan
isu-isu luar negara telah diserap masuk dan cuba diaplikasikan oleh kerajaan
dan media. Contohnya, skandal seks Presiden Amerika Syarikat iaitu Bill Clinton
dengan Monica Lewinsky. Pada tahap awal
ketika kes rasuah Anwar Ibrahim dibicarakan dan afidavit Dato’ Nallakarupan
dikemukakan, ia adalah justifikasi daripada paparan media ke atas proses
perbicaraan tersebut. Perbicaraan
melibatkan usaha Senat untuk melakukan impeachment[31] bagi mempertikaikan kewibawaan Clinton
kerana membuat sumpah palsu dalam skandal seksnya. Pada masa tersebut juga, fenomena atau
kegiatan homoseksual turut dilakukan oleh menteri kabinet di beberapa buah
negara seperti Norway, Switzerland, dan Great Britain[32]. Fokus media
“belian kerajaan” terhadap isu homoseksual bagi tujuan memperkuatkan keyakinan
rakyat bahawa tidak mustahil perkara tersebut dilakukan oleh seorang Timbalan
Perdana Menteri[33]. Cubaan untuk
mengaitkan kes liwat Anwar dengan skandal Clinton agak kurang serasi berikutan
prosedur yang jauh berbeza kerana prosiding perbicaraan Clinton lebih teratur,
menyeluruh, dan mempunyai ruang pembelaan.
Anwar
juga banyak mendapat sokongan daripada tokoh-tokoh luar hasil peranan media. Antara tokoh yang melahirkan keprihatinan
mereka ialah pemimpin-pemimpin dari negara jiran seperti Joseph Estrada, B.J Habibie,
ahli Kongres Amerika Syarikat, serta pelbagai pertubuhan luar negara (Mohd
Hafidz Hussein 2006: 65). Selain media
sebagai medium yang memainkan peranan dalam menyebarkan maklumat melalui
keterbukaan pengaliran maklumat dari dalam ke luar negara, faktor lain adalah
merujuk kepada ciri globalisasi itu sendiri iaitu perkongsian nilai sejagat
dari aspek kemanusiaan (Sobri Sudin 2006).
Ketokohan Anwar telah dianggap sebagai pemimpin yang bakal menerajui
negara selain memiliki hubungan yang baik dengan pemimpin luar dan pertubuhan
antarabangsa. Justeru, fokus yang
diberikan kepadanya atas isu ini menjadi tumpuan dan perdebatan media asing.
3.1 PILIHAN RAYA UMUM 1999
Akibat
isu dan krisis yang melanda, pilihanraya umum (PRU) pada tahun 1999 memperlihatkan
keputusan yang buruk terhadap kerajaan apabila Barisan Nasional telah kehilangan
banyak kerusi Parlimen. Dalam pilihan
raya ini, BN hanya menang 148
daripada 193 kerusi Parlimen. Kemenangan
ini mengalami kemerosotan berbanding pilihanraya umum (PRU) 1995 iaitu BN menang 162 kerusi. Pada tahun 1999, UMNO telah menang sebanyak
72 kerusi Parlimen dan dan 176 kerusi DUN yang juga mengalami penurunan
berbanding 88 kerusi Parlimen dan 231 kerusi DUN pada pilihanraya umum (PRU)
1995. Barisan Alternatif pula berjaya
memperoleh 42 kerusi Parlimen bersama 3 kerusi yang dimenangi oleh PBS di Sabah
menjadikan bilangan kerusi pembangkang sebanyak 45 kerusi. Kerusi yang diperoleh oleh PAS mengalami
peningkatan sebanyak 27 kerusi berbanding hanya 7 kerusi pada tahun 1995 dan
DAP meningkat daripada 9 kerusi kepada 10 kerusi, manakala keADILan menang 5
kerusi menjadikan jumlah kerusi Barisan Alternatif sebanyak 45 kerusi. Namun, Barisan Alternatif gagal untuk
menafikan kemenangan majoriti 2/3 Barisan Nasional.
Walaupun begitu, Barisan Alternatif
mengalami kemenangan besar di Kelantan dan Terengganu. PAS berjaya mengekalkan pemerintahan di Kelantan
dengan jumlah kerusi yang semakin meningkat dan UMNO hanya menang satu kerusi
Parlimen dan dua kerusi DUN di Gua Musang.
Terengganu yang sebelum ini di bawah pemerintahan BN juga berjaya dirampas
dengan menang lapan daripada lima belas kerusi Parlimen yang dipertandingkan dan
28 daripada 32 kerusi DUN. Barisan
Alternatif turut menang di Kedah di mana PAS menang lapan daripada lima belas
kerusi Parlimen dan dua belas daripada tiga puluh enam kerusi DUN. Di negeri Pahang, Perlis, Perak, Selangor,
dan Pulau Pinang, Barisan Alternatif memenangi 98 kerusi DUN dan dianggap sebagai
kejayaan yang membanggakan.
Calon-calon popular iaitu empat
Menteri pusat dan seorang Menteri Besar UMNO tewas di tangan Barisan Alternatif. Tokoh-tokoh ulama UMNO yang bertanding di
Terengganu, Kelantan, dan Kedah juga gagal memenangi kerusi masing-masing. Kawasan-kawasan “sensasi” seperti Permatang
Pauh pula dimenangi oleh Datin Seri Dr. Wan Azizah dengan mengalahkan Datuk Dr.
Ibrahim Saad. Azmin Ali pula mengalahkan
Datuk Mohd Fuad Hassan di Hulu Klang, manakala di Peringat, Kelantan, Ustaz
Muhammad Mustapha mengalahkan Dato’ Annuar Musa. Kekalahan tokoh yang rapat dengan Mahathir
seperti Dato’ Megat Junid, Tan Sri Dato’ Dr. Abdul Hamid Othman dan Dato’
Mustafa Muhamad juga dianggap memeranjatkan[34]. Majoriti
yang diperolehi oleh Dr. Mahathir di Kubang Pasu juga jatuh dari 17,226 pada
PRU 1995 kepada 10,138. Undian Tan Sri Rafidah
Aziz juga turun dengan drastik iaitu dari 10,649 kepada 2,774. Manakala penurunan yang paling ketara ialah
Dato’Sri Mohd Najib Tun Abdul Razak
iaitu dari 10,793 kepada hanya 241 undi.
Daripada analisis yang dibuat oleh
Kamarudin Jaafar (2000) ini, kemenangan yang diperolehi oleh BN adalah dengan
majoriti yang semakin berkurangan berbanding pilihanraya umum (PRU) 1995
walaupun BN menang banyak kerusi yang dipertandingkan. Umumnya, hampir kesemua calon BN yang menang
mengalami penurunan majoriti yang besar kerana daripada majoriti calon UMNO
yang meningkat adalah di Parlimen Labuan dan Jelebu sahaja daripada 60 kerusi
parlimen yang dimenangi (Kamarudin Jaafar 2000: 23). Di kawasan-kawasan lain majoriti UMNO
mengalami penurunan yang menjunam seperti di Shah Alam dengan majoriti 40,715
kepada 1,440 dan Gombak dengan hanya 803 undi daripada 30,873. Berdasarkan keputusan pilihan raya ini,
peratusan undi yang diperoleh oleh BN adalah sebanyak 56.1 % iaitu lebih rendah
daripada keputusan pilihan raya 1995 iaitu 65%.
4.1 KESIMPULAN
Globalisasi telah membawa
banyak pengaruh dalam politik dan ekonomi dunia berikutan penyebaran maklumat
yang pantas serta peningkatan teknologi komunikasi maklumat. Globalisasi
juga mampu menyatukan rakyat dalam sesuatu gerakan sama ada untuk menyokong
mahupun menjatuhkan kerajaan. Peristiwa-peristiwa dan isu semasa yang
berlaku di luar negara sedikit sebanyak telah banyak mempengaruhi pemikiran
masyarakat dan mengajar mereka tentang realiti. Isu-isu politik di Asia
khususnya sangat mudah merebak ke negara-negara jiran di sekitarnya berdasarkan
ideologi dan matlamat yang hampir sama.
Di Malaysia, pengaruh globalisasi mampu mempengaruhi rakyat dalam
pemikiran dan memilih pemimpin. Hal ini
dapat dilihat menerusi keputusan pilihanraya umum
(PRU) pada tahun 1999 yang memperlihatkan
keputusan yang buruk dialami parti politik Barisan Nasional akibat pelbagai isu
dan krisis yang dibangkitkan. Globalisasi
juga memperlihatkan peranan media sama ada media itu bersifat telus atau
memihak kepada sesuatu pihak. Oleh yang
demikian, bergantung kepada kebijaksanaan masyarakat untuk menilai dan menimbang
tara sama ada apa yang dipaparkan tersebut adalah benar, palsu, baik atau pun buruk.
Rujukan
Abdul
Latiff Bakar. 1998. Peranan Media dalam
Pilihan Raya Persekutuan. Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti Sdn Bhd.
Abdul Rahman Embong. 2000.
Negara-bangsa dalam Arus Globalisasi.
Dlm. Norani Othman & Sumit K. Mandal (ed.). Malaysia Menangani Globalisasi: Peserta atau Mangsa? Bangi: Penerbit
UKM.
Ahmad
Lufi Othman. 1999. Anwar Boneka Barat.
Ampang: Penerbit Pemuda. Berita Harian. 25 Jun 2001.
Anwar Ibrahim. 1997. Gelombang kebangkitan Asia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Aliran, Mac
1999.
Berita Harian, 21 September 1998 & 23 November 1998.
Bertherton, P. 1996. Global politics. New York: Mac Millan Publishers.
Curran,
James. 2002. Media and Power. London:
Routledge.
Detik,
Disember 1998-Julai 1999.
Edward, A. Herbert, F.
& Gery, V.K. 2000. Titik
tolak reformasi hari-hari terakhir presiden Suharto. Yogyakarta: LKIS.
Elson, R.E. 2001. Suharto sebuah biografi politik. Jakarta: Cambridge University Press.
Harakah, 19
April 1999.
Ishak Shari. 1999. Bumi semua
manusia: menangani ketidaksetaraan ekonomi dalam arus
globalisasi. Syarahan
Perdana UKM. Bangi: Penerbit UKM.
__________. 2000. Globalisasi ekonomi: proses dan realitinya. In Norani Othman & Stumit K. Mandal. (ed.). Malaysia
menangani globalisasi: peserta atau mangsa. Bangi:
Penerbit UKM.
Kamarudin Jaafar. 2000. Pilihanraya
1999 dan masa depan politik Malaysia.
Kuala Lumpur: Ikdas Sdn. Bhd.
Laporan
Suruhanjaya Diraja Menyiasat Kecederaan Dato’ Seri Anwar Ibrahim Semasa di Dalam Tahanan Polis.
1999. Kuala Lumpur: Percetakan
Nasional Malaysia.
Mahathir Mohamad. 2000. Krisis
matawang Malaysia bagaimana dan mengapa ia berlaku. Subang
Jaya: Pelanduk Publications.
__________. 1999. Kebangkitan
semula Asia. Petaling Jaya: Pelanduk Publications.
__________.
1999. Jalan ke puncak. Petaling
Jaya: Pelanduk Publications.
Mean Malaysia. 1971-2001. Pelbagai Rancangan
Malaysia.
__________. 1998. Laporan Majlis Tindakan Ekonomi Negara.
Kuala Lumpur: Percetakan Nasional.
__________. 2004.
Pelan Integriti Nasional. Kuala
Lumpur: Percetakan Nasional.
Mittelman, J. H.
1996. The Dynamics of Globalization.
Dlm. Mittelman, J.H. (ed.).Globalization: Critical Reflections. Him. 1-19. Boulder, CO:
Lynne Rienner.
Ohmae, K. 1995. The End of the Nation-State: The Rise of
Regional Economics. NewYork: The Free Press.
The Star, 23
Disember 1999.
Utusan
Malaysia. September 1998-Ogos 1999.
Sobri Sudin. 1999. Kesan
proses globalisasi ke atas budaya dan amalan politik di Malaysia. Sintok:
Penerbit Universiti Utara Malaysia.
_________ & Mohd Hafidz Hussein. 2006. Globalisasi dan budaya politik di Malaysia. Sintok :
Penerbit Universiti Utara Malaysia.
[10] Bank
Pusat juga telah mengarahkan bank menggunakan apa sahaja dana lebihan yang
dimiliki untuk mengurangkan pinjaman antara bank daripada meminjamnya kepada
pelanggan mereka.
[13] Isu ini
turut disuarakan oleh Anwar ketika ucapannya di Washington dan semasa
merasmikan Konvensyen Ekonomi Badan Perhubungan UMNO Negeri Johor di Pulau Sibu.
[19] Tan Sri
Rahim Noor mengatakan bahawa Anwar berada dalam keadaan selamat dalam tahanan
pada sidang akhbar yang diadakan pada 21 September.
[20] Prosiding
perbicaraan kes Anwar Ibrahim berlanjutan bagi satu tempoh yang panjang dalam
sejarah perundangan negara.
[26] IAP
dianggotai oleh pemikir, tokoh korporat dan pakar khusus dalam bidang teknologi
maklumat seperti Bill Gates, Tofler, dan Ohmae (The Star,21 Januari 1998)
[27] MSC telah
siap sepenuhnya pada tahun 1999 sebagai satu kawasan yang menempatkan kemudahan
industri, sistem pendidikan, pusat pentadbiran, sistem pengangkutan, dan
kawasan kediaman yang dihubungkan dengan satu sistem jaringan maklumat yang
lengkap bahi tujuan kemudahan komunikasi (The
Star, 26 Julai 1999).
[28] Perkhidmatan
internet yang dilancarkan pada tahun 1995 hanya dilanggan oleh 20,000 orang
telah meningkat kepada lebih 600,000 pada tahun 1999 (Detik, Mac 1999).
[32] Berita Harian,
23 November 1998
No comments:
Post a Comment